Κῦρος νῦν ἐν τοῖς Πέρσαις διαιτᾶται, καὶ ἀναγνώσματα ἀπὸ τοῦ Κύρου παιδείας βιβλίου ἀναγνωσόμεθα. ἐν δὲ τούτῳ τῷ ἀναγνώσματι διαλόγῳ περὶ τῆς Περσικῆς παιδείας ἐντεύξεσθε.

νόμοι Περσῶν

ἡμεῖς· ἔπειτα ὁ Κῦρος ᾤκει ἐν τῷ τοῦ Καμβύσου τε καὶ Μανδάνης οἴκῳ, λέγουσι ὅτι αὐτοὶ μὴν ἐπαιδεύοντο αὐτὸν ἐν Περσῶν νόμοις. πῶς διαφέρουσι οἱ τῶν Περσῶν νόμοι περὶ παιδείας τῶν ἐν ἄλλοις πόλεσι;

Ξενοφῶν· οὗτοι δὲ δοκοῦσιν οἱ νόμοι ἄρχεσθαι τοῦ κοινοῦ ἀγαθοῦ ἐπιμελούμενοι οὐκ ἔνθεν [ὃθεν οἱ νόμοι] ἐν ταῖς πλείσταις πόλεσιν ἄρχονται. αἱ μὲν γὰρ πλεῖσται πόλεις ἀφιᾶσι παιδεύειν ὅπως τις ἐθέλει τοὺς ἑαυτοῦ παῖδας, καὶ αὐτοὺς τοὺς πρεσβυτέρους ὅπως ἐθέλουσι διάγειν, ἔπειτα προστάττουσιν αὐτοῖς μὴ κλέπτειν μηδὲ ἁρπάζειν, μὴ βίᾳ εἰς οἰκίαν παριέναι, μὴ παίειν ὃν μὴ δίκαιον, μὴ μοιχεύειν, μὴ ἀπειθεῖν ἄρχοντι, καὶ τἆλλα τὰ τοιαῦτα ὡσαύτως: ἐὰν δέ τις τούτων τι παραβαίνῃ, ζημίαν αὐτοῖς ἐπέθεσαν. οἱ δὲ Περσικοὶ νόμοι προλαβόντες ἐπιμέλονται ὅπως τὴν ἀρχὴν μὴ τοιοῦτοι ἔσονται οἱ πολῖται οἷοι πονηροῦ τινος ἢ αἰσχροῦ ἔργου ἐφίεσθαι.

ἡμεῖς· ποῦ παιδεύονται οἱ παῖδες καὶ τίνες διδάσκουσι αὐτούς;

Ξενοφῶν· ἔστιν αὐτοῖς ἐλευθέρα ἀγορὰ καλουμένη, ἔνθα τά τε βασίλεια καὶ τἆλλα ἀρχεῖα πεποίηται. διῄρηται δὲ αὕτη ἡ ἀγορὰ ἡ περὶ τὰ ἀρχεῖα τέτταρα μέρη: τούτων δ᾽ ἔστιν ἓν μὲν παισίν, ἓν δὲ ἐφήβοις, ἄλλο τελείοις ἀνδράσιν, ἄλλο τοῖς ὑπὲρ τὰ στρατεύσιμα ἔτη γεγονόσι. νόμῳ δ᾽ εἰς τὰς ἑαυτῶν χώρας ἕκαστοι τούτων πάρεισιν, οἱ μὲν παῖδες ἅμα τῇ ἡμέρᾳ. ἄρχοντες δ᾽ ἐφ᾽ ἑκάστῳ τούτων τῶν μερῶν εἰσι δώδεκα: δώδεκα γὰρ καὶ Περσῶν φυλαὶ διῄρηνται. καὶ ἐπὶ μὲν τοῖς παισὶν ἐκ τῶν γεραιτέρων ᾑρημένοι εἰσὶν οἳ ἂν δοκῶσι τοὺς παῖδας βελτίστους ἀποδεικνύναι.

ἡμεῖς· τί μανθάνουσι οἱ παῖδες;

Ξενοφῶν· οἱ μὲν δὴ παῖδες εἰς τὰ διδασκαλεῖα [ἐν τῇ ἀγορᾷ] φοιτῶντες διάγουσι μανθάνοντες δικαιοσύνην: καὶ λέγουσιν ὅτι ἐπὶ τοῦτο ἔρχονται ὥσπερ παρ᾽ Ἀθηναίοις ὅτι γράμματα μαθησόμενοι. οἱ δ᾽ ἄρχοντες αὐτῶν διατελοῦσι τὸ πλεῖστον τῆς ἡμέρας δικάζοντες αὐτοῖς. γίγνεται γὰρ δὴ καὶ παισὶ πρὸς ἀλλήλους ὥσπερ ἀνδράσιν ἐγκλήματα καὶ κλοπῆς καὶ ἁρπαγῆς καὶ βίας καὶ ἀπάτης καὶ κακολογίας καὶ ἄλλων οἵων δὴ εἰκός. οὓς δ᾽ ἂν γνῶσι τούτων τι ἀδικοῦντας, τιμωροῦνται. κολάζουσι δὲ καὶ ὃν ἂν ἀδίκως ἐγκαλοῦντα εὑρίσκωσι.

βοηθήματα

ἄρχεσθαι· ἐν δὲ ταύτῃ τῇ συντάξει, τὸ τῆς ἀπαρεμφάτης ἐγκλήσεως ῥῆμα κατὰ τὴν διάλεκτον τῶν Ἀγγλικῶν σημαίνει "to begin, start from."

ἀφιᾶσι· ἀντὶ δὲ τούτου τοῦ ῥήματος, Ξενοφῶν τὴν τοῦ ἐνεστότος καὶ τῆς ἐνεργετικῆς μετοχὴν ἀφεῖσαι ἔγραψε. ἡμεῖς, οἱ ἀναγνώσται, παρέχοιμεν ἂν τύπον τοῦ ῥήματος εἰμί, ὡς ἐν Ἀγγλικῇ τύπον τοῦ ῥήματος "to be" συντάσσομεν μετὰ τῆς ἐνεστυίας μετοχῆς, ὡς δοῦναι παράδειγμα, ἐν τῇ λέξει "I am reading."

τὴν ἀρχὴν· τοῦτο τὸ ὄνομα ἐν τούτῳ τῷ λόγῳ οὔτε διατιθέν ἐστι οὔτε διατιθέμνον ἀλλὰ, οἷον ἐπίρρημα, δείνυσι τὸν χρόνον καὶ ὡς οἱ Ἀγγλικοὶ καὶ αἱ Ἀγγλικαὶ λέγουσι νοεῖ "from the beginning."

διῄρηται, ᾑρημένοι· οἱ τύποι ἀπὸ τοῦ διαιρέω καὶ αἱρέω, ἐκείνῳ ("the former," i.e., διαιρέω) μὲν ἐνετύχετε ἐν τῷ ἀναγνώματι περὶ τοῦ ἀνοσίου δείπνου·  Ἀστυάγης δέ, ὥς αὐτῷ ἀφίκετο ὁ Ἁρπάγου παῖς, σφάξας αὐτὸν καὶ κατὰ μέλη διελὼν τὰ μὲν ὤπτησε τὰ δὲ ἥψησε τῶν κρεῶν, εὔτυκτα δὲ ποιησάμενος εἶχε ἕτοιμα, καὶ τούτῳ ("the latter," i.e., αἱρέω) ἐν τῷ ἀναγνώματι περὶ τῶν παιδιῶν· καὶ οἱ παῖδες παίζοντες εἱλόμεθα αὐτὸν ἡμῶν αὐτῶν βασιλέα εἶναι.

ἀπειθεῖν· εἰς δὲ τὸ ἀπειθέω συναλείφονται τὸ ῥῆμα πείθω καὶ τὸ στερητικὸν στοιχεῖον α. καὶ τὸ ἀπαρεμφάτον ἀπειθεῖν κατὰ τὴν διάλεκτον τῶν Ἀγγλικῶν νοεῖ "to not obey" ἢ "to be disobedient."

βελτίστους· βέλτιστος (καὶ βελτίστη καὶ βέλτιστον) ὑπερθετικὸς τύπος τοῦ ἐπιθετικοῦ ἀγαθός (καὶ ἀγαθή καὶ ἀγαθόν). ἴδετε Smyth 319.

ὥσπερ παρ᾽ Ἀθηναίοις ὅτι γράμματα μαθησόμενοι· ἡ λέξις ὁμοία τῇδε τῇ ὥσπερ [λέγουσι] παρ᾽ Ἀθηναίοις ὅτι [οἱ παῖδες ἔρχονται] ὡς μαθησόμενοι γράμματα. ἀντὶ τοῦ Ἀθηναίοις Ξενοφῶν τὴν τοῦ πρώτου προσώπου καὶ τοῦ πληθυντικοῦ ἀριθμοῦ ἀντωνυμίαν ἡμῖν ἔγραψε. 

κατάλογος τῶν νέων λόγων